25 Nisan 1823’te İstanbul’da doğan Abdülmecid batı tarzında eğitim almıştır.1 Temmuz 1839’da tahta çıkmıştır.Tahta çıktığı esnada Nizip yenilgisinden bihaber şekilde Kavalalı Paşa ile barış görüşmeleri planlamaktadır.Avrupalı devletlerin bu sorunu kendilerine danışılmadan çözmeye yeltenmemeleri isteğini kabul eden Abdülmecid,Avrupa’nın boyunduruğu altına girmiştir.Avrupalı devletletlerle yapılan görüşmeler sonucunda 3 Kasım’da Tanzimat Fermanı ilan edildi.Bu ferman vatandaşın haklarının devlet tarafından koruma altına alındığını bildiren bir fermandır.
1840 yılında Kavalalı Paşa ile Osmanlı arasındaki sorun Avrupalı devletlerin yardımıyla çözülmüştür. Ertesi yıl imzalanan Boğazlar Sözleşmesi ile de Osmanlının boğazlardaki hakimiyeti kontrol altına alınmıştır. Bu ferman doğrultusunda devlet içerisinde birçok düzenleme yapıldı. Avrupai tarzda eğitim veren okullar açıldı ve Fransız Ceza Kanunu yürürlüğe girdi. Askerlik yasası çıkarıldı ve halktan alınan vergiler düzenlendi. Padişahın bu fermanın ilanından sonra, fermanın emirlerinin yerine getirilip getirilmediğini teftiş için Anadolu ve Rumeli’ye gezilere çıktığı bilinmektedir.
Rusya ile kutsal yerler konusunda çıkan anlaşmazlık sonucu savaşa girildi. Müttefiklerinin de büyük yardımıyla Osmanlı Devleti Kırım Savaşı’nı kazanmıştır. Osmanlı savaştan sonra Hristiyan tebasının da haklarını koruyacağını garanti ettiği Islahat Fermanı’nı ilan etti. Bu fermanın ilanı Avrupalı devletlerin Osmanlı’ya baskı yapmaları sonucu gerçekleşmiştir.
Kırım Savaşı esnasında ilk kez dışardan borç almak zorunda kalan Osmanlının ekoomik durumu çok kötüydü. İmparatorluğun her yanında,özellikle de Avrupa kıtasında kalan topraklarında ulusçuluk akımı doğrultusunda isyanlar çıkmaktaydı.
28 Haziran 1861’de genç yaşta,tüberkülozdan vefat eden Osmanlı Sultanı’nın mezarı Yavuz Selim Camii’ndedir.