ÇİNİLİ CAMİ KÜLLİYESİ

Mahpeyker Kösem Sultan tarafından; 1640’lı yıllarda, İstanbul’da Üsküdar Nuhkuyusu Caddesi üzerinde Çinili Mescit Sokağı’nda, dönemin mimarbaşı Kasım Ağa’ya yaptırılan ve özellikleri bakımından bir külliye olma sıfatını taşıyan camidir. Külliye içerisinde cami dışında medrese, sübyan mektebi, darülhadis, çeşme, şadırvan, çifte hamam ve sebil gibi yapıları barındırır. Bu yapılar Çinili sokakta değişik yerlerde konumlandırılmıştır.

Çinili Cami Külliyesi, bir kaide üzerinde kare şeklinde tasarlanmış, tek bir sağır kubbe ve bir minareden oluşmaktadır. Minare daha sonra, diğer eserlere ilham olacak düzgün kesme “küfeki” (havayla teması sonucu , daha da sertlik ve sağlamlık kazanan e istridye kalkeri ) taşından yapılarak, minare dışa taşacak şekilde konumlandırılmıştır. Taş işçiliğinin en ince ayrıntıları ve güzellikleri bu camide kullanılmıştır. Caminin içerisi tamamıyla 17.yüzyıla ait Sinan Mektebi devri çinileri ile döşenmiştir. Adını da buradan almaktadır.

Cami içerisinde Orta Asya Türkleri’nden beri süregelen, Anadolu Selçuklu Türkleri ile geliştirilen ve son olarak Osmanlı Devri zamanında da en güzel safhasına ulaşan “rumi ” ve “hait” tezhip sanatlarıyla süslenmiştir. Zaten tarihe bakıldığında Osmanlı Devri’nin çinicilik sanatında bir hayli geliştiği göze çarpmaktadır. Öyleki Osmanlı’da çinicilik 16. yy.’ın ilk dönemine kadar devam etmiş, ikinci dönemdeyse renk, desen bakımından çinicilik zirveye çıkmıştır.

Çinili Cami Külliyesi’nde süsleme olarak doğal figürlere yer verilmiştir. Çeşitli renklerde lale, karanfil, gül, bahar dalları, nar çiçeği, papatya gibi çiçek desenleri, palmetler (palmiye şekli ya da yelpaze) ve bulut motifleri kullanılmıştır. Minarenin şerefe altı akant yaprakları motifiyle süslüdür. Şebeke motifleri benzersizdir. Cami içinde beyaz, mor, lacivert, yeşil, kırmızı, kobalt mavisi gibi renklerin adeta ahenkle dansı mevcuttur.

Cami kapısının üzerinde dönemin şairlerinden Himmet’in iki satırlık, sülüs yazısı ile yazılmış tarih manzumesi ve pencere kapakları üzerine yazılmış Kaside-i Bürde mevcuttur. İki avlulu caminin, kuzey kapısının üstünde , on iki mısradan oluşan ve dönemin şairlerinden Fevzi’nin yazdığı tarih manzumesi vardır. Pencere üzerindeki alınlıklarda “celî sülüs” hatla mavi- beyaz renklerle «Âyetü’l-Kürsî» yazılmıştır.  Mihraptan başlayarak ana gövdeyi üç taraftan kuşatan çini kitabede mavi-beyaz “Fetih Suresi” yazılıdır.

Cami avlusunda , mermer sütunlu saçaklarla örtülmüş mermer bir şadırvan vardır.Medrese avlunun (L planlı ) revakı yıkılmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir