IV.Murat ,Kösem Sultan ile I.Ahmet’in oğlu olarak 27 temmuz 1612’de dünyaya gelmiş Hanedanlığın 17.padişahıdır.Daha küçük yaşta ,binicilik,cirit ve ağırlık kaldırmaya ilgi duymuştur.Hatta ağırlık kaldırması sebebiyle çok çabuk geliştiği ancak hayatı boyunca kas –eklem ağrısı çekmiş olduğu söylenir.Çok kuvvetli olduğu konusunda da çeşitli rivayetler vardır.Mesala koca bir gürzü , tek başına kaldırarak attığı ve ağır bir yayı kullandığı bilinir.Hatta gürzü ve yayı Topkapı Sarayı’nda sergilenmektedir.Kendisine Hindistan prensi tarafından (Timur neslinden Şah-ı Cihan’ın elçisi olan Zarif Bey vasıtasıyla) hediye edilen gergadan derili ,darbelere karşı dayanıklı olduğu söylenilen bir kalkanı, iki ok atarak delmiştir.Bağdat Seferi’nde odasına suikaste gelen 4 kişiyi de tek başına öldürdüğü bildirilmektedir.
Anlatılan bu hadiseler IV.Murat’ın sıradışı, korkutucu ve karizmatik kişiliğini ortaya koymaktadır.Tahta 11 yaşında çıktığında çok hızlı bir eğitim almış ,sonrada Kösem Sultan’a devlet yönetiminden el çektirmiştir. Tahttaki ilk icraatlarından biri Yeniçeri Ocağı’na çeki düzen vermek olmuştur.Hatta tek bir kılıç darbesiyle atıyla birlikte bir yeniçeriyi ikiye böldüğü söylenmektedir.1631 ‘de tütün kullanan sarhoş yençerilerin çıkardığı yangın sonrasında, ülkeye alkol, tütün ve kahve yasağı koymuştur.
Hicivleriyle ünlü divan şairi Nef’i onun zamanında yaşamıştır.Hazerfan Ahmet Çelebi ilk uçuş denemelerini Üsküdar Doğancılar yokuşunda bu dönemde yapmıştır.Gösterilen ilgi dolayısı ile Lagaralı Hasan Çelebi ‘de cesaretlenerek padişahın kızı Kaya Sultan’ın doğum gününde ,padişahın izniyle ,Sarayburnu’nda ilk uçuş çalışmalarını gerçekleştirmiştir. Uçuşlarla ilgili bilgiler neredeyse tek kaynak olan devrin tarihçisi Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eserine dayandırılmaktadır. Ancak Evliya Çelebi’nin abartılı üslubu nedeniyle bu bilgilere mesafeli olarak yaklaşılmaktadır.
Osmanlı Tarihi’ne 1623-1639 yıllarında Osmanlı Safevi Savaşları damgasını vurmuştur.Şii’lere karşı Sünni’lerin doğuda üstünlüğünü kanıtlayan bu savaşla ,Erivan ,Doğu Anadolu ve Kafkas’ların bir bölümü Osmanlı Toprakları arasına katılmıştır.Bağdat’ın Safevi’lerin elinde bulunması dolayı ile IV.Murat Bağdat Seferi’ne çıkmış şehir tam 40 gün kuşatılmıştır.Askeri dehası ve yönetim becerelierine tam olarak kanıtlamış olan IV.Murat Bağdat’ı teslim alarak “Bağdat Fatihi”olarak anılmıştır.Savaşın sonunda Kasr-i Şirin Antlaşması imzalanarak,Mezopotamya I.Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı’da kalmıştır.