3.Mehmed’in oğlu ve 1.Ahmed’in kardeşi olan 1.Mustafa 1591 yılında Manisa’da doğmuştur.Kendinden önceki 14 padişahın baba-oğul olmasına karşın 15.padişah olan Mustafa selefinin kardeşidir.
1.Ahmed’in en büyük oğlu Osman babası vefat ettiğinde 13 yaşındaydı.1.Ahmed döneminde yürürlüğe konulan ekber ve erşed sistemine göre hanedanlığın en büyük üyesi olan 1.Mustafa,22 Kasım 1617’de tahta oturdu.Devleti yönetmek istemediğini belirterek tahtı reddeden Mustafa,tahta oturduktan sonra fiili olarak da bu tür davranışlarda bulununca,26 Şubat 1618 günü tahttan indirildi.
Yerine geçen küçük yaştaki 2.Osman’ın dört yıl sonra tahttan indirilmesi ve yeniçeriler tarafından katledilmesi üzerine,yine ekber ve erşed sisteminin bir getirisi olarak tahta çıkmak zorunda kaldı.2.Osman’ın katledilmesi üzerine çıkan isyanlar neticesinde,devleti yönetebilecek bir padişahın başta bulunmasını gerekli gören devlet erkanı tahta 4.Murad’ı geçirdi.
Toplamda yaklaşık 2 yıl gibi bir süre zarfında adeta zorla padişahlık yapan 1.Mustafa,tahtla ilişiği kesildikten sonra 16 yıl daha yaşadı.20 Ocak 1639’da vefat eden Mustafa’nın naşı Ayasofya’ya gömülmüştür.